Ο οδοντίατρος είναι ο πρωτεύων πάροχος οδοντιατρικής περίθαλψης και με την αποφοίτησή του πρέπει να έχει την ικανότητα να ασκεί βασισμένη στην τεκμηρίωση ολοκληρωμένη οδοντιατρική χωρίς επιτήρηση, σε ενήλικες, σε παιδιά και σε ασθενείς με ειδικά ιατρικά, σωματικά και διανοητικά προβλήματα, ανεξάρτητα είτε σε συνεργασία με άλλες ειδικότητες, στο πλαίσιο της ολιστικής φροντίδας του ασθενούς, υποστηριζόμενος από οδοντιατρικό βοηθητικό προσωπικό και άλλους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης, με απώτατο στόχο τη βελτίωση της στοματικής υγείας του κοινού, με τρόπο κοινωνικά υπεύθυνο και πολιτιστικά ευαίσθητο.
Η Οδηγία 2005/36 ορίζει τις ελάχιστες προαπαιτούμενες εκπαιδευτικές προϋποθέσεις για την οδοντιατρική, που αναγνωρίζεται ως συγκεκριμένο, νομοθετικά ρυθμισμένο επάγγελμα, που απαιτεί τουλάχιστον 5 χρόνια πλήρους θεωρητικής και πρακτικής κατάρτισης σε πανεπιστήμιο ή σε ισότιμη οδοντιατρική σχολή. Η εκπαίδευση μεταδίδει τις αναγκαίες δεξιότητες και γνώσεις στον οδοντίατρο, ώστε αυτός να έχει τις σχετικές ικανότητες για την εφαρμογή προληπτικών μέτρων και για τη διάγνωση και τη θεραπεία νόσων των δοντιών, του στόματος, των γνάθων και των ιστών τους.
Στο πλαίσιο αυτού του ψηφίσματος, ο όρος «κλινική ικανότητα» αναφέρεται σε ένα συνδυασμό δεξιοτήτων, τάσεων και γνώσεων που εφοδιάζουν τον κλινικό οδοντίατρο με επαρκείς ικανότητες να αναλάβει ένα ειδικό κλινικό καθήκον. Η απόκτηση της κλινικής ικανότητας μπορεί να επιτευχθεί μέσω μιας ποικιλίας προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης. Αυτά τα προγράμματα μπορούν να αξιολογούνται και να εξετάζονται με διάφορους τρόπους σε ολόκληρη την επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι κλινικές ικανότητες που καταγράφονται στο ψήφισμα αυτό, θα πρέπει να είναι οι ελάχιστες ικανότητες που απαιτούνται σε όλη την ΕΕ για την ασφαλή άσκηση της οδοντιατρικής. Δεν καλύπτουν το πλήρες φάσμα των ικανοτήτων που απαιτούνται για έναν σύγχρονο οδοντίατρο και δεν θα πρέπει να περιορίζουν την παραπέρα διεύρυνση της οδοντιατρικής εκπαίδευσης και εξάσκησης, ούτε θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ή να ερμηνεύονται για να προάγουν την εξειδίκευση στην οδοντιατρική. Αυτές οι ικανότητες αντιπροσωπεύουν έναν κοινό ελάχιστο παρονομαστή. Χωρίς αυτές τις βασικές ικανότητες η ασφαλής άσκηση της οδοντιατρικής είναι αδύνατη.
Το 2007, το ΣΕΟ υιοθέτησε ένα ψήφισμα για τη «Φυσιογνωμία του οδοντιάτρου του μέλλοντος». Ο στόχος ήταν να προσαρμόσει την επαγγελματική φυσιογνωμία του οδοντιάτρου στις σύγχρονες προκλήσεις που προκύπτουν από τις κοινωνιολογικές, οικονομικές και τεχνολογικές εξελίξεις. Η προαγωγή της στοματικής υγείας θα πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της προαγωγής της γενικής υγείας του πληθυσμού, δεδομένου ότι είναι μία παράμετρος της γενικής υγείας και της ποιότητας ζωής. Στο ψήφισμα, το ΣΕΟ καθόρισε τις ακόλουθες τάσεις που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στη διατύπωση των ικανοτήτων του Οδοντιάτρου:
- Πολυπλοκότητα των στοματικών νοσημάτων και συνθηκών,
- Γηράσκων πληθυσμός,
- Σύνδεση μεταξύ στοματικής και γενικής υγείας,
- Αύξηση νόσων που συνδέονται με τη συμπεριφορά και τη στάση του ατόμου
- Αυξανόμενη πολιτιστική πολυμορφία και
- Νέες επιστήμες, έρευνα και τεχνολογία
Οι ικανότητες αυτού του ψηφίσματος θα πρέπει να προκύπτουν και να ακολουθούν τη φυσιογνωμία του οδοντιάτρου που έχει περιγραφεί. Οι ικανότητες που περιλαμβάνονται στο έγγραφο αυτό είναι εναρμονισμένες με τη φυσιογνωμία που σκιαγραφείται στο ψήφισμα του ΣΕΟ «Φυσιογνωμία του οδοντιάτρου του μέλλοντος», το οποίο δίνει την κατεύθυνση και τον προσανατολισμό του επαγγέλματος.
ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ
Ως προϋποθέσεις για τις βασικές ικανότητες που ο οδοντίατρος θα πρέπει να έχει είναι οι επαρκείς γνώσεις και η κατανόηση των επιστημών που σχετίζονται με την Οδοντιατρική και την Ιατρική: βιοϊατρικές, συμπεριφορικές, τεχνικές και κλινικές επιστήμες. Αυτές περιλαμβάνουν:
- Βασικές βιολογικές και ιατρικές επιστήμες: χημεία, φυσική, βιολογία (βιοχημεία, μοριακή βιολογία, παθολογική ανατομία, ανατομία και φυσιολογία κεφαλής και αυχένα, εμβρυολογία, ιστολογία περιλαμβανομένης και της κυτταρολογίας)
- Συμπεριφορικές επιστήμες: (κυρίως ψυχολογία και κοινωνιολογία, επίσης, όμως, ηθική και δεοντολογία και νομική κατάρτιση)
- Επιστήμες που σχετίζονται με τα ανθρώπινα νοσήματα: Γενική ιατρική και χειρουργική, παθολογία, μικροβιολογία, ωτορινολαρυγγολογία, δερματολογία, επιδημιολογία και φαρμακολογία, κατάλληλες για τις ανάγκες ενός οδοντιάτρου και
- Τεχνικές και βιοτεχνολογικές επιστήμες: επιστήμες υπολογιστών, πληροφορική τεχνολογία, γνώση υλικών και εξοπλισμού που χρησιμοποιούνται στην οδοντιατρική.
ΠΕΔΙΑ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ
Προκειμένου ο πτυχιούχος οδοντίατρος να ασκήσει την οδοντιατρική στην ΕΕ στο επίπεδο της πρωτοβάθμιας ή της γενικής οδοντιατρικής περίθαλψης (δηλ. θεραπεία που συνήθως διεξάγεται από έναν οδοντίατρο και που δεν απαιτεί παραπομπή σε ειδικό) θα πρέπει να διαθέτει την αρμόζουσα κατανόηση των μαθημάτων που αναφέρονται στην Οδοντιατρική Οδηγία (2005/36) και να είναι σε θέση να επιδεικνύει ικανότητα και επάρκεια σε όλα τα ακόλουθα πεδία, σύμφωνα με τις ανάγκες του κάθε ασθενούς.
ΠΕΔΙΟ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ Ι:Επαγγελματισμός, Ηθική και Δεοντολογία – Επικοινωνία
Ο οδοντίατρος πρέπει να έχει τις αναγκαίες ικανότητες για να παρέχει σε όλους τους ασθενείς δεοντολογική και βασισμένη στην τεκμηρίωση οδοντιατρική περίθαλψη.
Ικανότητες:
- Επαγγελματισμός (θεραπεία βασισμένη στην τεκμηρίωση, Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Εξέλιξη, αυτό-αξιολόγηση, παραπομπή)
- Ηθική και Δεοντολογία και νομική κατάρτιση (γνώση και εφαρμογή ηθικών αρχών και νομικού πλαισίου – Κοινοτικές και εθνικές οδηγίες και πολιτικές)
- Επικοινωνία και διαπροσωπικές δεξιότητες (εφαρμογή αυτών των δεξιοτήτων στις επαφές με τους ασθενείς, τους συγγενείς τους, τους συναδέλφους, την οδοντιατρική ομάδα και άλλους επαγγελματίες υγείας που μετέχουν στην φροντίδα του ασθενούς)
ΠΕΔΙΟ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΙΙ : Οργάνωση και διαχείριση ιατρείου , γνώσεις διαχείρισης
Ο οδοντίατρος πρέπει ως ικανός εργοδότης και επικεφαλής της οδοντιατρικής ομάδας, να έχει την ικανότητα να εφαρμόσει οργανωτικές και διαχειριστικές, οικονομικές, διοικητικές και ηγετικές δεξιότητες για τη λειτουργία του οδοντιατρείου και για τη θεραπεία των ασθενών.
Ικανότητες:
- Οργάνωση και διαχείριση δομών και διαδικασιών που απαιτούνται για τη λειτουργία του οδοντιατρείου.
- Οργάνωση και διαχείριση δομών και διαδικασιών για τη θεραπεία των ασθενών
- Ασφάλεια ασθενούς
- Ασφάλεια και υγεία της οδοντιατρικής ομάδας, συμπεριλαμβανομένης της εργονομίας και του εργασιακού περιβάλλοντος.
- Προστασία περιβάλλοντος
ΠΕΔΙΟ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΙΙΙ: Αξιολόγηση του ασθενούς, διάγνωση, σχεδιασμός θεραπείας.
Ο οδοντίατρος πρέπει να είναι σε θέση να αξιολογεί τη συνολική κατάσταση της ιατρικής και στοματικής υγείας του ασθενούς, να αναλύει τα αποτελέσματα της περίθαλψης του ασθενούς και της προγενέστερης θεραπείας και να σχεδιάζει τις ανάγκες της θεραπείας για να βελτιώσει τη στοματική υγεία με την εφαρμογή των βέλτιστων πρακτικών σύμφωνα με τα σχετικά διαγνωστικά εργαλεία λαμβάνοντας λαμβάνει υπόψη το πολιτισμικό και κοινωνικό ιστορικό του ασθενούς.
Ικανότητες:
- Λήψη και καταγραφή συνολικού ιατρικού ιστορικού της στοματικής κατάστασης του ασθενούς μέσω εμπεριστατωμένης εξέτασης του ασθενούς.
- Διάγνωση
- Σχεδιασμός θεραπείας (ενημερωμένη συγκατάθεση)
ΠΕΔΙΟ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ IV: Επίτευξη και διατήρηση στοματικής υγείας, θεραπεία
Ο οδοντίατρος πρέπει να είναι ικανός στην παροχή της προληπτικής, θεραπευτικής και συνεχιζόμενης περίθαλψης της στοματικής υγείας. Ο οδοντίατρος πρέπει να είναι ικανός να εκτελεί διαδικασίες που θεραπεύουν και διαχειρίζονται στοματικές ασθένειες και διατηρούν και αποκαθιστούν τη βέλτιστη στοματική υγεία. Αυτό συμπεριλαμβάνει τις ικανότητες που απαιτούνται για την περίθαλψη της στοματικής υγείας των παιδιών, των εφήβων, των ηλικιωμένων και των ασθενών με ειδικές ανάγκες στους ακόλουθούς τομείς:
- Διαχείριση πόνου και άγχους
- Θεραπεία τερηδόνας
- Ενδοδοντική θεραπεία
- Θεραπεία περιοδοντίου
- Μυοσκελετική και συγκλεισιακή θεραπεία
- Χειρουργική και φαρμακολογική θεραπεία
- Ορθοδοντική θεραπεία • Παιδιατρική οδοντιατρική
- Στοματική ιατρική και παθολογία στόματος
- Επανορθωτική/Προσθετική θεραπεία
- Στοματικά και ιατρικά επείγοντα περιστατικά
- Προληπτική οδοντιατρική
- Αναισθησία και νάρκωση
- Οδοντιατρική ακτινολογία
- Οδοντιατρικά υλικά Πεδίο Ικανοτήτων
ΠΕΔΙΟ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ V: Πρόληψη, προαγωγή υγείας, Δημόσια Υγεία
Ο οδοντίατρος πρέπει να είναι σε θέση να παρέχει ολοκληρωμένη, προληπτική θεραπεία σε ασθενείς όλων των ηλικιών σύμφωνα με την εκτίμηση κινδύνου της κατάστασής τους, και τις θεραπευτικές τους ανάγκες εκπαιδεύοντας τους ασθενείς και το κοινό, στη διατήρηση της καλής στοματικής υγείας.
Ικανότητες:
- Υιοθέτηση προληπτικής προσέγγισης σε όλη τη διάρκεια των οδοντιατρικών διαδικασιών
- Πρόληψη οδοντιατρικών νοσημάτων και διατήρηση στοματικής υγείας
- Ατομική εκπαίδευση ασθενούς για τη στοματική υγεία
- Συμμετοχή σε προγράμματα της κοινότητας
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Το παρόν έγγραφο καταγράφει τις ικανότητες που κάθε οδοντίατρος στην ΕΕ πρέπει να έχει και που είναι αναγκαίες για την ανεξάρτητη άσκηση της οδοντιατρικής για έναν γενικό οδοντίατρο. Ωστόσο, αυτό δεν εμποδίζει τις οδοντιατρικές σχολές από το να παρέχουν εκπαίδευση σε παραπέρα ικανότητες σύμφωνα με τον ειδικό προσανατολισμό της κάθε σχολής σε εθνικό επίπεδο. Οι ικανότητες που καταγράφονται σε αυτό το έγγραφο πρέπει να συμπεριληφθούν στα τρέχοντα εκπαιδευτικά προγράμματα και να μεταδίδονται μέσω σύγχρονων, αποτελεσματικών διδακτικών μεθόδων. Αυτός ο κατάλογος ικανοτήτων πρέπει να γίνει παράρτημα στην Οδηγία της ΕΕ 2005/36, με ημερομηνία 07.09.2005 και πρέπει να αντικαταστήσει το Παράρτημα V.3. «Dental Practicioner : 5.3.1. Study programme for Dental Practiocioners» (Οδοντίατρος. Πρόγραμμα σπουδών για οδοντιάτρους)
Εγκρίθηκε ομόφωνα από την Ολομέλεια του ΣΕΟ στις 30 Μαΐου 2009